Với hành trình 30 năm nghiên cứu, chọn tạo các giống lúa thơm đặc sản ST24, ST25, kỹ sư Hồ Quang Cua đang xây dựng thương hiệu cho loại gạo ngon nhất thế giới.
Hạt gạo ngon từ đồng lúa mới
“Gạo Ông Cua” nhãn hàng mới nổi gần đây nhất có gì độc đáo? Nằm trong phân khúc thị trường gạo ngon chất lượng cao, vì sao “Gạo Ông Cua” thu hút người tiêu dùng trong Nam, ngoài Bắc ưa chuộng?
Tại thủ phủ gạo thơm đặc sản tỉnh Sóc Trăng với bộ giống lúa ST nổi tiếng. Từ những năm đầu thập niên 90 khởi phát giống lúa mới bén rễ trên đồng. Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí tiên phong trình làng mặt hàng gạo thơm, cơm dẻo được trồng từ giống lúa ST đưa ra các chợ lớn nhỏ ở miền Tây đến TP.HCM.
Trong những năm qua hai loại gạo thơm ST24 và ST25 là một trong những dòng gạo thành công nhất về mặt thương hiệu và chất lượng của doanh nghiệp Hồ Quang Trí. Cách nhận dạng về đặc tính kỹ thuật, điểm nổi bật của loại gạo thơm ST24, ST25 đạt chuẩn hạt dài, thon, trắng trong và không bạc bụng. Khi cơm chín, hạt cơm mềm, dẻo, ngọt, có mùi thơm nhẹ và vị ngọt tự nhiên rất hấp dẫn người ăn. Đây là loại gạo thơm đặc sản đáp ứng mong mỏi của người tiêu dùng trung lưu ở nước ta.
Trong số các giống lúa cho phẩm chất gạo thơm ngon nổi tiếng, Gạo Việt tự hào có thêm giống lúa thơm ST24, ST25 tự lai tạo và sản xuất trong nước, đủ phẩm chất để đẩy lùi tâm lý sính hàng ngoại. Hai giống lúa này đang được nông dân chọn trồng, kiểm chứng cho sự thích nghi ở nhiều địa phương, vùng miền. Đặc biệt là giống lúa thơm ST được nhiều nông dân chọn lựa mở rộng vùng canh tác theo mô hình lúa-tôm ở bán đảo Cà Mau với diện tích không ngừng mở rộng, nhằm tạo khối lượng sản phẩm lớn “lúa thơm, tôm sạch”.
Anh hùng Lao động, kỹ sư Hồ Quang Cua – "cha đẻ" giống lúa thơm ST nổi tiếng, hiện đang tư vấn cho doanh nghiệp Hồ Quang Trí. Nông dân trồng lúa trong vùng thường gọi tên thân mật là Ông Cua. Bởi trên suốt chặng đường dài nhiều năm, ông Cua đã từng băng đồng, lội ruộng cùng với nông dân. Ông Cua cũng không quản ngại mang nồi nấu cơm đến các hội thi “Gạo nào ngon nhất, gạo nào ngon hơn” trong nước và quốc tế. Ông muốn tận tay nấu để chứng thực từng hạt cơm thơm trắng phau, hình dạng thuôn dài bắt mắt, làm ưng ý khẩu vị thực khách khó tính và thuyết phục được các đầu bếp đẳng cấp từ các nhà hàng nổi tiếng thế giới.
Ông Cua dẫn giải cách nấu gạo thơm ST24, ST25 cũng giống với các loại gạo thông thường khác. Tuy nhiên để có nồi cơm chuẩn vị thơm ngon gạo ST25 cần lưu ý về tỷ lệ nước, không cần nấu nhiều nước (nấu ít nước theo tỉ lệ 1 chén gạo với 1 chén nước), vậy là đủ cho cơm vẫn nở đều, dẻo và thơm ngon.
Dù đạt được nhiều thành tựu đỉnh cao, ông Cua vẫn khiêm nhường khi được hỏi về dự tính sắp tới. Ông nói, sẽ vẫn tiếp tục cải tiến giống ST24 và ST25. Ông muốn củng cố và hoàn thiện quy trình sản xuất an toàn, bố trí sản xuất theo vùng chỉ dẫn địa lý. Sản phẩm gạo ST24, ST25 đạt phẩm chất thơm ngon cao cấp, ổn định, giữ vững thương hiệu. Qua đó việc cần thiết nhất là nông dân và doanh nghiệp tham gia chuỗi sản xuất sử dụng giống lúa thật thuần chủng, quan tâm cải tiến khâu thu hoạch, sau thu hoạch và xay xát ngày càng tốt hơn. Để từ đó bà con nông dân trồng lúa gia tăng lợi tức và người tiêu dùng hài lòng với sự lựa chọn đúng loại gạo thơm ngon, xứng đáng với giá trị nằm trong Top hàng đầu gạo Việt.
Danh tiếng và nạn hàng giả
Gạo ST25 đạt danh hiệu “Gạo ngon nhất thế giới năm 2019” và Á quân năm 2020, do Tổ chức thương nhân lúa gạo toàn cầu (The Rice Trader - TRT) tổ chức tại Philippines là một sự kiện rất tự hào của lúa gạo Việt Nam. Trước đó, gạo thơm ST24 được công nhận là gạo ngon nằm trong "top 3" Gạo ngon nhất thế giới năm 2017 và 2018. Qua 4 lần dự thi quốc tế liên tục (2017-2020) gạo ST24 và ST 25 Việt Nam đều được xếp hạng cao trong nhóm gạo ngon nhất thế giới.
Ông Cua nhận Cup biểu tượng Gạo ST25 đoạt giải ngon nhất thế giới. Ảnh: HQT
Đó là kết quả được đánh dấu cả cuộc hành trình dài bền bỉ qua nhiều năm ròng rã. Ông Cua nhớ những tháng ngày lặng thầm lai tạo, chọn giống: Hàng nghìn dòng lúa đã được phân tích mùi thơm, hàng trăm loại cơm đã được nếm thử. Lần lượt đi qua các cuộc thi nội bộ được tổ chức sau từng vụ thu hoạch, một cuộc thi do tỉnh Sóc Trăng tổ chức và hai cuộc thi do VIETFOOD tổ chức. Cứ mỗi lần sau nhiều vòng thi nội bộ, ông Cua cùng với các cộng sự trong nhóm cán bộ nông nghiệp nghiên cứu các giống lúa ST lại tiếp tục sàng lọc, chọn ra loại ngon nhất để dự thi các vòng cao hơn. Việc chọn tạo hết sức công phu, tỉ mỉ, phải chú ý rất nhiều đặc tính để tạo nên tính bền vững của giống lúa khi đưa ra sản xuất.
Đạt tới đỉnh cao danh tiếng gạo ngon nhất thế giới, sản phẩm gạo ST25 cùng với các giống ST ngày càng được các công ty và người tiêu dùng quan tâm nhiều hơn. Tuy nhiên, song hành cùng một sản phẩm nổi tiếng luôn có sự cạnh tranh quyết liệt trong nền kinh tế thị trường. Cạnh tranh lành mạnh để thúc đẩy sản phẩm không ngừng cải tiến, làm mới, nâng cao chất lượng hoàn thiện. Thế nhưng cạnh tranh bằng cách làm giả nhãn hàng, gian lận thương mại, xâm phạm lợi ích doanh nghiệp và người tiêu dùng quả thật khó chấp nhận được.
Những năm gần đây khi thị trường gạo ngon đóng túi loại 5kg phát triển, các doanh nghiệp trong ngành hàng lúa gạo thường xuyên phát hiện nhiều vụ buôn bán gạo kém chất lượng, đóng bao bì giả đánh lừa người tiêu dùng, làm mất uy tín và gây nhiều thiệt hại cho doanh nghiệp từng đổ nhiều công sức bảo vệ bản quyền. Trong đó, qua phản ánh, phát hiện của các đại lý và người tiêu dùng tại một số địa phương: Gạo ST24, ST25 của công ty Hồ Quang Trí đang tiêu thụ mạnh trên thị trường bị làm hàng nhái, hàng giả nhiều nhất,.
Còn nhớ, gạo ST25 vừa đạt danh hiệu “Gạo ngon nhất thế giới năm 2019” ông Cua vừa nhận Cup từ Manila - Philippines, trở về TP.HCM, lúc đó giống lúa ST25 mới đưa ra đồng sản xuất với diện tích chưa nhiều. Vậy mà ngoài chợ gạo tại nhiều nơi đã rộ lên nạn gạo giả ST25. Gần đây nhất, doanh nghiệp Hồ Quang Trí cho biết vào đầu tháng 8/2021 ra mắt thị trường gạo ST25 (loại túi 5 kg), trên bao bì có in hình của ông Cua và tem chống hàng giả. Sản phẩm mới ra mắt hơn một tháng thì chỉ một tháng sau sản phẩm Gạo Ông Cua ST25 đã bị làm giả, nhái bao bì tại Hà Nội.
Để chống nạn làm hàng giả, công ty Hồ Quang Trí thông tin đến các đại lý bán hàng trong nước, hướng dẫn người tiêu dùng khi mua hàng nhận diện tem chống hàng giả, trên các bao bì sản phẩm và có thể check mã QR code. Các sản phẩm chính hiệu Gạo Ông Cua được công ty Hồ Quang Trí chia sẻ trên Website (https://gaoongcua.com).
Hiện nay trên thị trường, gạo ST25 được nhiều doanh nghiệp phát triển với các nhãn hiệu khác nhau để kinh doanh. Trên thị trường nước ngoài, tại Mỹ ngoài Công ty I&T còn có 4 hồ sơ của 3 công ty khác cũng đang đăng ký bảo hộ nhãn hiệu này. Ở Australia gạo ST25, doanh nghiệp Hồ Quang Trí đang tích cực hoàn thiện hồ sơ đăng ký bảo hộ thương hiệu gạo ST25.
Giá trị cốt lõi
“Gạo Ông Cua” đang trên đường xây dựng thương hiệu Gạo Việt, định vị trong hệ sinh thái các loại gạo từ giống lúa thơm ngon tinh túy của quốc gia. Doanh nghiệp Hồ Quang Trí tuyên bố về giá trị cốt lõi của doanh nghiệp “CÓ CHẤT LƯỢNG SẼ TẠO NÊN THƯƠNG HIỆU”, với tầm nhìn gạo thơm ST - sản phẩm “GẠO ÔNG CUA” phải là thương hiệu hàng đầu Việt Nam về chất lượng.
Sản phẩm Gạo Ông Cua của DN Hồ Quang Trí. Ảnh: HĐ
Ngày nay nông dân miền Tây biết rành giống lúa ST nổi tiếng làm nên phẩm chất "Gạo thơm, Cơm ngon” mang thương hiệu Ông Cua. Ông Cua quan sát thị trường chợ gạo trong nước rồi nghiệm ra rằng: Từ hơn một thập kỷ nay, đã đôi ba lần giá lúa gạo trong nước lao dốc như trường hợp ở vụ đông xuân 1999-2000 hay một số lần khác ở những năm gần đây, điệp khúc "trúng mùa, rớt giá" vẫn thường xảy ra. Thế nhưng cứ mỗi lần điệp khúc ấy xuất hiện thì lúa thơm ST lại tăng nhanh diện tích và mở rộng thêm thị trường tiêu thụ.
“Điều gì đã làm nên sự "nghịch biến" này? Không khó để đưa ra câu trả lời mang tính thuyết phục nhất chính là hai chữ: "Giá Trị". Chính giá trị hạt gạo thơm ST cao, đã mang lại cho người trồng lúa và cả DN một mức lợi nhuận cao hơn hẳn so với những giống lúa khác”, ông Cua quả quyết như vậy.
Ngày nay thị trường gạo thơm chất lượng cao trong nước đang phát triển rất nhanh. Thị trường nước ngoài cũng rất tín nhiệm gạo ST24 và ST25 nên tiềm năng dư địa phát triển thương hiệu Gạo Ông Cua vẫn đang ở phía trước.